noareyenoar on Nostr: “ความรู้” , “ความเชื่อ” และ ...

“ความรู้” , “ความเชื่อ” และ “ความจริงใหม่”

ลองจินตนาการว่าคุณมีชีวิตอยู่ในยุคร่วมสมัยกับกาลิเลโอ ความรู้ที่รู้กันโดยทั่วไปคือโลกแบนและถ้าคนออกเดินเรือได้ไกลพอคุณจะพบกับสมบัติสุดขอบฟ้า และข้อห้ามสำคัญคือห้ามเดินเรือไปไกลกว่านั้นเนื่องจากคุณจะต้องประสบกับปัญหาตกขอบโลก
คุณมั่นใจมากๆ ว่าความรู้นี้เป็นจริงเพราะว่ามันถูกเขียนไว้ในหนังสือการเดินเรือรวมถึงความรู้นี้ได้รับการรับรองโดยศาสนจักร จึงถือว่าเป็นความจริงเพียงหนึ่งเดียวที่ได้รับการยืนยันโดยตัวแทนของพระผู้เป็นเจ้า คุณในขณะนั้นก็มั่นใจว่าตัวเองเป็นผู้รู้ผู้สั่งสมความรู้เพราะคุณได้ผ่านการเรียนและการฝึกเป็นนักเดินเรือมืออาชีพที่ประกอบอาชีพเดินๆนี้มาทั้งชีวิต ทุกๆคนรอบตัวคุณทั้งเพื่อนร่วมงานครอบครัวเพื่อนฝูงก็ล้วนแล้วแต่ทราบรายละเอียดความรู้ที่ว่าโลกแบนและเราอาจจะตกขอบโลกได้กันทั้งนั้น
ตลอดทั้งชีวิตตั้งแต่คุณเกิดมา ไม่เคยมีสักครั้งที่คุณสงสัยว่าโลกแบนจริงหรือเปล่า สิ่งที่คุณเห็นในทุกๆวัน พื้นก็แบน ผิวน้ำก็แบน ซึ่งล้วนเป็นหลักฐานเชิงประจักษ์และยังตรงกับประสบการณ์ตรงของคุณซึ่งสนับสนุนคุณอยู่เสมอว่าความรู้ที่คุณและทุกๆคนที่คุณรู้จักนั้น “เป็นความจริง”
วันธรรมดาวันหนึ่งที่เหมือนกับทุกๆวัน ได้มีการประกาศโดยนักวิทยาศาสตร์นอกคอก ที่ชื่อว่า กาลิเลโอ กาลิเลอี เนื้อหาในการประกาศนั้นสรุปว่า “โลกไม่ได้แบน ผิวโลกมีลักษณะโค้งและโลกมีรูปทรงเป็นทรงกลม” คุณรู้สึกขำขันและตลกเล็กน้อยเพราะไม่คาดคิดว่าผู้ที่เรียกตัวเองว่าเป็นนักวิทยาศาสตร์สมาคม จะกล้าที่จะแสดงความเขลาของตนเอง ผ่านการประกาศที่เป็นสาธารณะขนาดนี้ แต่ในอึดใจต่อมา คุณกลับต้องการที่จะรู้ว่าเขามีหลักฐานอะไร อะไรทำให้บุคคลอย่างกาลิเลโอกล้าประกาศความรู้ซึ่งขัดกับสิ่งที่ทุกคนในโลก
เหตุผลที่ถูกนำมาใช้ เพื่อโต้แย้งข้อมูลว่าโลกแบนก็คือ ในขณะที่เดินเรือถ้าหากผู้สังเกตเดินเรือไปยังทิศใต้ ผู้ที่ใช้ดาวเหนือในการระบุทิศทาง จะพบว่าองศาความสูงของดาวเหนือจากผิวน้ำทะเลนั้นลดลงเรื่อยๆ และถ้าหากเดินทางลงใต้ไกลเกินจุดหนึ่งผู้สังเกตจะพบว่าไม่สามารถมองเห็นดาวเหนือได้ ข้อมูลดังกล่าวนี้ ถูกบันทึกไว้ใน บันทึกการเดินทางสำรวจโลกของคริสโตเฟอร์ โคลัมบัส แล้วถูกนำมาวิเคราะห์โดย กาลิเลโอ กาลิเลอีไอ จากข้อเท็จจริงที่ว่าหากผิวน้ำทะเลมีระดับความสูงเท่ากันทั่วทั้งโลกและผิวน้ำทะเลสามารถบดบังดาวเหนือได้ ซึ่งหมายความว่าระดับน้ำทะเล ได้บดบังดาวเหนือเอาไว้ ดังนั้นผิวโลกจะต้องเป็น และทรงกลมไม่ได้แบนอย่างที่ทุกๆคนรู้กัน
เมื่อคุณได้อ่านประกาศดังกล่าวอย่างละเอียดแล้ว คนตกใจมากเนื่องจากเหตุและผลในประกาศนั้นล้วนแล้วแต่ สมเหตุสมผล สำหรับคุณทั้งหมด ตลอดชีวิตการทำงานของคุณ คุณได้ใช้ดาวเหนือเป็นส่วนหนึ่งในการนำทางมาตลอดถึงแม้หลายๆครั้งคุณจะไม่ทันได้สังเกตองศาความสูงของดาวเหนือจากผิวน้ำ หรือบางครั้งที่คุณหาดาวเหนือไม่พบ จึงคิดไปเองว่าอาจจะเพียงแค่อากาอากาศไม่ดี หรือดาวเหนือถูกเมฆบัง แต่ไม่เคยคิดสงสัยเลยว่าดาวเหนือจะสามารถลับขอบฟ้าในช่วงกลางคืนไปจริงๆ คุณรู้สึกสับสนเป็นอย่างมากที่ค้นพบว่าจริงๆแล้ว “ความรู้” ถึงแม้มันจะถูกพิสูจน์ว่าถูกต้องมาแล้วนะครั้งไม่ถ้วน แต่ด้วยหลักฐานหักล้างเพียงครั้งเดียว ทำให้ความรู้นั้นๆไม่ได้เป็นจริงอีกต่อไป
ความรู้เป็นสมบัติของส่วนรวมเนื่องจากเมื่อใดก็ตามที่คุณอ้างว่ามีความรู้ ผู้คนจะยังไม่เชื่อในทันที แต่จะถามหาและต้องการทราบที่มาหรือวิธีการพิสูจน์ ดังที่ กาลิเลโอ กาลิเลอี ได้หยิบยื่นความรู้ใหม่ซึ่งจะถูกนับเป็นความจริงใหม่พร้อมหลักฐานที่หนักแน่นกว่าเดิม ดังเช่นความรู้ใหม่ที่ว่าโลกกลม นั่นเป็นการหักล้างความรู้เดิมที่ว่าโลกแบนไปในเวลาเดียวกัน
สุดท้ายแล้วเมื่อโลกได้ค้นพบความรู้หรือความจริงใหม่แล้ว ความรู้เดิมซึ่งถูกพิสูจน์หักล้างว่าไม่เป็นจริงแล้วจึงกลับกลายเป็นเพียง “ความเชื่อ” ความเชื่อนั้นจะไม่ถูกตั้งคำถามถึงวิธีพิสูจน์หรือหลักฐานใดๆ ความเชื่อเป็นเพียงสมบัติส่วนบุคคล ถึงแม้จะล่วงเลยมาแล้ว 500 ปีความเชื่อที่ว่า “โลกแบน” ก็ยังมีผู้ที่เชื่อมั่นอยู่ ตราบใดก็ตามที่มนุษย์ยังมีความสามารถในการเลือกจะเชื่อไม่ว่าสิ่งนั้นจะเป็นความจริงหรือไม่ก็ตาม


#siamstr #truth