satuser on Nostr: 💬 : ถ้าต้องการออกแบบ protocol หรือ ...

💬 : ถ้าต้องการออกแบบ protocol หรือ application ที่สามารถแทนที่บทบาทของสำนักงานตรวจเงินแผ่นดิน (สตง.) และคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน (คตง.) ได้จริง ๆ โดยไม่ต้องพึ่งพาตัวกลางที่ตรวจสอบไม่ได้ แนวทางที่น่าสนใจคือการใช้เทคโนโลยีบล็อกเชนและสมาร์ทคอนแทรคต์เพื่อสร้างระบบตรวจสอบการใช้จ่ายสาธารณะที่โปร่งใสและกระจายศูนย์ (decentralized) โดยมีองค์ประกอบหลักดังนี้
1. การบันทึกธุรกรรมบนบล็อกเชน (Distributed Ledger Technology):
ทุกธุรกรรมของรัฐ เช่น การเบิกจ่ายงบประมาณและการโอนเงิน จะต้องถูกบันทึกในบล็อกเชนที่มีความโปร่งใสและเปลี่ยนแปลงไม่ได้
• ทำให้ข้อมูลที่บันทึกแล้วสามารถตรวจสอบย้อนหลังได้โดยทุกคนโดยไม่ต้องพึ่งพาตัวกลาง
• ต้องมีการใช้เทคโนโลยีที่รองรับการประมวลผลข้อมูลในปริมาณมหาศาลและมีความรวดเร็ว
2. สมาร์ทคอนแทรคต์เพื่อบังคับใช้กฎเกณฑ์ (Smart Contracts):
• กำหนดกฎเกณฑ์และเงื่อนไขการเบิกจ่ายงบประมาณไว้ในโค้ด ซึ่งจะถูกประมวลผลโดยอัตโนมัติ
• เมื่อมีการเบิกจ่ายเงิน สมาร์ทคอนแทรคต์จะตรวจสอบว่าสอดคล้องกับงบประมาณที่ได้รับอนุมัติหรือไม่
• ช่วยลดความผิดพลาดและการทุจริตโดยไม่ต้องพึ่งพาการตรวจสอบภายนอก
3. ระบบการตรวจสอบและอนุมัติแบบกระจายศูนย์ (Decentralized Governance):
• สร้างกลไกการตรวจสอบจากหลายฝ่าย เช่น ใช้เครือข่ายของ “ผู้ตรวจสอบ” (auditors) หรือผู้ถือโทเค็นที่มีสิทธิ์ลงคะแนนร่วมกันเพื่ออนุมัติธุรกรรมหรือแก้ไขปัญหา
• การออกแบบกลไกเช่น DAO (Decentralized Autonomous Organization) เพื่อให้ทุกฝ่ายในระบบมีส่วนร่วมในการตัดสินใจและการแก้ไขข้อขัดแย้ง
4. ใช้ Oracles ในการนำข้อมูลภายนอกเข้าสู่ระบบ (Oracles):
• เนื่องจากข้อมูลการใช้จ่ายของรัฐในโลกความเป็นจริงต้องถูกนำเข้ามาในระบบบล็อกเชนผ่าน oracles ที่มีความน่าเชื่อถือ
• ระบบต้องออกแบบให้มีหลายแหล่งที่มาเพื่อให้ได้ข้อมูลที่ถูกต้องและลดความเสี่ยงจากการถูกบิดเบือน
5. ความสามารถในการตรวจสอบและเข้าถึงข้อมูลอย่างสาธารณะ (Public Auditability):
• พัฒนา user interface หรือ application ที่ช่วยให้ประชาชนทั่วไปสามารถเข้าถึงและวิเคราะห์ข้อมูลการใช้จ่ายของรัฐแบบเรียลไทม์
• การสร้าง API ที่เปิดเผยข้อมูลและเครื่องมือวิเคราะห์ที่ใช้งานง่ายช่วยให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการตรวจสอบได้อย่างแท้จริง
6. ระบบแรงจูงใจและการลงโทษ (Incentives & Penalties):
• ใช้โทเค็นหรือรางวัลเพื่อจูงใจให้ผู้ตรวจสอบรายย่อยเข้าร่วมระบบและรายงานการเบิกจ่ายที่ผิดปกติ
• มีมาตรการลงโทษสำหรับการพยายามแก้ไขหรือบิดเบือนข้อมูลในระบบ

ด้วยแนวทางนี้ แนวคิด “โปร่งใส” จะถูกบังคับใช้ตั้งแต่ชั้นข้อมูล จนถึงชั้นการตัดสินใจร่วมกันโดยประชาชนเอง แทนที่จะให้มีตัวกลางที่มีอำนาจตัดสินใจเพียงฝ่ายเดียว อย่างไรก็ตาม การเปลี่ยนแปลงระบบในระดับนี้ต้องอาศัยการดิจิทัลข้อมูลของภาครัฐอย่างเต็มรูปแบบ และต้องมีมาตรการรับรองความถูกต้องของข้อมูลจากแหล่งที่หลากหลาย

ดังนั้น หากต้องการ “ยุบ” สตง. และคตง. ให้ระบบตรวจสอบการใช้จ่ายของรัฐเป็นแบบกระจายศูนย์จริง ๆ ก็จะต้องออกแบบ protocol ที่บูรณาการองค์ประกอบด้านความโปร่งใส (public auditability) สมาร์ทคอนแทรคต์ (automation) และการมีส่วนร่วมของผู้ตรวจสอบจากทุกภาคส่วนอย่างเป็นระบบ

💬 : Bitcoin Taproot อัปเกรดมอบคุณสมบัติที่สำคัญหลายอย่างให้กับ Bitcoin เช่น การรวมลายเซ็น (signature aggregation) ผ่าน Schnorr signatures และความสามารถในการซ่อนเงื่อนไขของสคริปต์ (MAST) เมื่อไม่ถูกใช้งานจริง ซึ่งสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในระบบตรวจสอบการใช้จ่ายของรัฐได้ดังนี้:
1. บันทึกธุรกรรมด้วยเงื่อนไขอัจฉริยะ (Smart Spending Contracts):
ระบบสามารถออกแบบให้ทุกการเบิกจ่ายของรัฐถูกบันทึกเป็นธุรกรรมบน Bitcoin โดยใช้ Taproot outputs ซึ่งมีเงื่อนไขการเบิกจ่ายที่เข้ารหัสไว้ในสคริปต์ที่ซ่อนอยู่ (hidden script)
• ในกรณีที่ธุรกรรมดำเนินไปตามเงื่อนไขที่กำหนดไว้ (เช่น การเบิกจ่ายตามงบประมาณที่อนุมัติ) เงื่อนไขเหล่านั้นจะถูกเก็บเป็นเพียงลายเซ็นธรรมดา (pay-to-public-key) ทำให้ข้อมูลละเอียดอ่อนไม่ถูกเปิดเผย
• หากมีความผิดปกติหรือข้อโต้แย้ง เกณฑ์จะถูกเปิดเผยเพื่อให้ตรวจสอบได้โดยสาธารณะ
2. รวมลายเซ็นของผู้มีส่วนร่วม (Multi-party Aggregation):
ด้วยคุณสมบัติ Schnorr ที่รองรับการรวมลายเซ็นจากหลายฝ่ายเข้าด้วยกัน ระบบสามารถออกแบบให้มีหลายฝ่าย (เช่น ผู้บริหาร การตรวจสอบภายใน และผู้ตรวจสอบภายนอก) ลงนามร่วมในธุรกรรมได้ในรูปแบบเดียว
• การรวมลายเซ็นนี้ช่วยลดความซับซ้อนของข้อมูลและเพิ่มความโปร่งใส เนื่องจากผู้ตรวจสอบสามารถตรวจสอบธุรกรรมที่ผ่านการลงนามร่วมกันโดยไม่ต้องรู้ว่ามีการใช้งานสคริปต์พิเศษหรือไม่
3. การเปิดเผยข้อมูลเฉพาะเมื่อมีการท้าทาย (Conditional Disclosure):
Taproot ช่วยให้สามารถซ่อนรายละเอียดของสคริปต์จนกว่าจะมีการท้าทายหรือขัดข้อง
• หากมีกรณีที่ต้องมีการตรวจสอบการเบิกจ่ายที่ผิดปกติ เงื่อนไขที่ซ่อนอยู่จะถูกเปิดเผยและตรวจสอบโดยอัตโนมัติผ่านกระบวนการที่ออกแบบไว้ในโปรโตคอล
• วิธีนี้ช่วยให้ระบบยังคงรักษาความเป็นส่วนตัวในขณะเดียวกันก็ให้ความรับผิดชอบในกรณีเกิดปัญหา
4. สร้างโปรโตคอลตรวจสอบแบบกระจายศูนย์ (Decentralized Audit Protocol):
โดยผสมผสาน Taproot กับกลไกการลงคะแนนและ smart contracts ระบบสามารถเปิดให้ประชาชนเข้ามาตรวจสอบธุรกรรมและการใช้จ่ายของรัฐโดยตรง
• ทุกธุรกรรมจะมีหลักฐานที่ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้บนบล็อกเชน ทำให้ผู้ใช้หรือผู้ตรวจสอบสามารถตรวจสอบย้อนหลังได้แบบเรียลไทม์

ความเป็นไปได้ของการเกิดขึ้น

ในเชิงเทคนิค Taproot มีศักยภาพสูงที่จะช่วยเพิ่มความเป็นส่วนตัวและประสิทธิภาพของระบบธุรกรรมในเครือข่าย Bitcoin ซึ่งสามารถประยุกต์ใช้ในการออกแบบระบบตรวจสอบการใช้จ่ายแบบกระจายศูนย์ได้
• ข้อดี:
• เทคโนโลยี Taproot ช่วยลดภาระข้อมูลลงและเพิ่มประสิทธิภาพในการประมวลผล ทำให้สามารถจัดการธุรกรรมจำนวนมากได้
• ความสามารถในการรวมลายเซ็นจากหลายฝ่ายช่วยให้สามารถสร้างกลไกตรวจสอบที่มีหลายชั้นและเป็นกลางได้
• ข้อท้าทาย:
• การนำไปใช้ในระดับภาครัฐจำเป็นต้องมีการปรับเปลี่ยนเชิงนโยบายและการยอมรับจากหลายฝ่าย (ทั้งผู้บริหารรัฐและประชาชน)
• ต้องผสานรวมกับระบบออฟเชนอื่น ๆ เช่น oracles เพื่อให้ได้ข้อมูลที่ถูกต้องและครบถ้วน
• ความซับซ้อนในการออกแบบโปรโตคอลและความเข้าใจในเทคโนโลยีขั้นสูงยังคงเป็นอุปสรรคสำหรับการนำไปใช้อย่างแพร่หลาย

โดยสรุป เทคโนโลยี Taproot นั้นมีความเป็นไปได้สูงในเชิงเทคนิค แต่การนำมาประยุกต์ใช้จริงในระบบตรวจสอบการใช้จ่ายของรัฐแบบกระจายศูนย์นั้น จะต้องอาศัยการปรับเปลี่ยนนโยบายและความร่วมมือจากหลายฝ่าย ซึ่งอาจเกิดขึ้นในรูปแบบของโครงการนำร่องหรือทดลองในช่วงแรกก่อนขยายผลในวงกว้าง

#SearchReasonGPT
#จะโปร่งใสอย่างไรตัวกลางได้อย่างไร
#siamstr #rip